Wat kan ik zeggen in plaats van “geen probleem”?

Zoals we allemaal als kind hebben geleerd, is het traditionele antwoord op “dank je wel” “graag gedaan.” Dit antwoord stamt uit het begin van de 20e eeuw, maar sindsdien hebben een heleboel hippe, relaxte alternatieven – “het is niets”, “vergeet het”, “denk er niet aan”, “mijn genoegen”, “geen probleem”, “geen zorgen”, enzovoort – de beleefdheidstaal verlevendigd. Eén uitdrukking wordt echter niet altijd met open armen ontvangen, en we weten niet precies waarom. Die vaak verguisde uitdrukking is “geen probleem.”

Als we de uitdrukking ontleden, hebben we een verbinding van twee negatieven: geen betekent “geen,” en probleem impliceert een moeilijkheid om iets te aanvaarden. Iemand met de juiste instelling zou kunnen afleiden dat een antwoord van “geen probleem” impliceert dat men misschien een probleem of moeilijkheden had met de taak, maar dat dat uiteindelijk niet het geval was, en dat hij alleen daarom al blij is te hebben meegewerkt. In de praktijk heeft “geen probleem” echter zelden of nooit die connotatie. De meeste mensen die antwoorden met “geen probleem” na een dankbetuiging bedoelen over te brengen dat ze uit beleefdheid hebben gehandeld en geen ongemak hebben ondervonden, en dat een dankbetuiging echt niet nodig is. Zeker, de term “geen probleem” is negatief van constructie, maar de bedoelde betekenis is dat niet. Bovendien is het niet het eerste “negatieve” antwoord dat bedoeld is om te impliceren dat iets uit pure beleefdheid of vriendelijkheid werd gedaan.

“Zeg het maar niet’ gaat terug tot het eind van de 18e eeuw.

Bid meneer, zeg het niet, zei de boer, u bent net zo welkom als ik.
– Clara Reeve, De kampioen van deugdzaamheid, 1777

Deze uitdrukking impliceert dat “dank u” zeggen niet nodig is en dat de persoon blij was de gunst te doen. De volgende eeuw verwelkomt de nogal abstracte uitdrukking “helemaal niet”, die zich op dezelfde manier lijkt te hebben ontwikkeld als “vermeld het niet”.

“Neem nog een glas wijn en neem me niet kwalijk dat ik zeg dat de maatschappij niet verwacht dat je je glas zo nauwgezet leegdrinkt dat je het met de rand op je neus naar boven draait.” Ik had dit gedaan omdat ik te veel aandacht had besteed aan zijn voordracht. Ik bedankte hem en verontschuldigde mij. Hij zei: “Helemaal niet,” en ging verder.
– Charles Dickens, Great Expectations, 1861

“Graag gedaan” volgt op deze negatief opgebouwde reacties op een gemeend “dank u wel” – en voor velen wordt het niet alleen met open armen ontvangen, maar voor altijd omarmd als het perfecte antwoord op een uiting van dankbaarheid.

Welkom in de uitdrukking kan afgeleid zijn van de betekenis van het woord “met blijdschap of vreugde ontvangen, vooral in antwoord op een behoefte” of van de betekenis “bereidwillig toegestaan of toegelaten”. In beide gevallen suggereert het positief dat je “welkom” bent op alles wat ik je heb gegeven (of voor je heb gedaan). De uitdrukking wordt met name gebruikt als dank voor een opzettelijke en zinvolle vriendelijke daad of voor een betaalde dienst die is verricht; zij wordt echter ook uit gewoonte gebruikt om het verloop van sociale interacties te vergemakkelijken. Met andere woorden, het kan een onoprechte fatische uitdrukking zijn die reflexmatig wordt gezegd. Andere beleefdheidswoorden, waaronder “geen probleem”, worden ook vaak op deze manier gebruikt.

Feit is dat “graag gedaan” en “geen probleem” niet zoveel van elkaar verschillen. Het kunnen oprechte antwoorden zijn of reflexieve beleefdheidsuitingen. Het is begrijpelijk dat sommige mensen even moeten wennen aan het nieuwerwetse “geen probleem”, dat dateert uit het eind van de 20e eeuw. Het is ook prima om “geen probleem” te negeren als je dat wilt, maar besef wel dat het in korte tijd is ingeburgerd in de taal, jongere generaties hebben het omarmd, en voor velen lijkt het helemaal geen probleem te zijn.

Misschien bent u ook geïnteresseerd in de volgende onderwerpen